Σημειο ενδιαφεροντος

Η Σούγια βρίσκεται στα νότια παράλια της Κρήτης και είναι κτισμένη στη θέση της αρχαίας Συίας, ένα ευρύχωρο και απάνεμο λιμάνι της Ελύρου. Το όνομα της Σούγιας προέρχεται από το αρχαίο Συία και σήμαινε πόλη φημισμένη για την εκτροφή χοίρων, από τη λέξη «συς» που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει χοίρος. Από τα στοιχεία που υπάρχουν μέχρι σήμερα για την περιοχή, προκύπτει ότι η Συία ήταν μια μικρή επαρχιακή πόλη που δεν κατάφερε να γνωρίσει την αίγλη και τη φήμη της γειτονικής της Λισού. Ωστόσο, το λιμάνι της και η πλούσια ξυλεία της την έκαναν κέντρο του διαμετακομιστικού εμπορίου και η ζωή της συνεχίστηκε έως τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Η αρχαία πόλη πιθανότατα καταστράφηκε από τους Σαρακηνούς, ενώ ο σημερινός οικισμός είναι μεταπολεμικός. Από τα πιο σημαντικά λείψανα της αρχαίας πόλης, που χρονολογούνται στους ρωμαϊκούς και παλαιοχριστιανικούς χρόνους (1ος αι. π.Χ. έως 7ος αι. μ.Χ.) σώζονται: το υδραγωγείο, που μετέφερε νερό στην αρχαία πόλη, οι δεξαμενές που συγκέντρωναν το νερό για να το διοχετεύσουν στις κατοικίες και στα δημόσια λουτρά, καθώς και τα ίδια τα δημόσια λουτρά, τα λείψανα κατοικιών και μεγάλων οικοδομημάτων, η νεκρόπολη της Συίας, με τους καμαροσκέπαστους τάφους και τα μνημεία των πρώτων χριστιανικών αιώνων, όπως μια κοιμητηριακή τρίκλιτη βασιλική, του 6ου αι. μ.Χ., με ψηφιδωτό δάπεδο και ένα κτίσμα, που πιθανότατα να ήταν το βαπτιστήριο. Ο περιηγητής Robert Pashley, ήταν αυτός που εντόπισε στα βορειοδυτικά της Ελύρου τα ερείπια του ρωμαϊκού δικτύου ύδρευσης και των λουτρών.